HD KỸ NĂNG LÀM BÀI NLVH

NGHỊ LUẬN VĂN HỌC

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ

I. Mở bài:

- Dẫn dắt để giới thiệu tác giả ( đặc điểm cuộc đời, nội dung, phong cách)

- Giới thiệu tác phẩm (đề tài , cảm hứng chủ đạo)

- Giới thiệu đoạn trích ( luận đề – chép thơ)

II. Thân bài

1.Giới thiệu chung: Hoàn cảnh sáng tác, Vị trí đoạn trích, nhân vật trữ tình, hoàn cảnh bộc lộ tâm sự của nhân vật trữ tình…

2.Phân tích – Cảm nhận:  căn cứ vào yêu cầu đề và bố cục của đoạn thơ, bài thơ xác định hệ thống luận điểm phù hợp với yêu cầu đề. Mỗi luận điểm phát triển thành 1 đoạn phân tích theo cấu trúc sau:

-Giới thiệu luận điểm

-Chép lại những câu thơ phù hợp với luận điểm vửa nêu

-Lần lượt phân tích cái hay, cái đẹp của những từ, ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… mà tác giả đã dùng trong những câu thơ vừa trích dẫn để thấy rõ tâm trạng. tính cách của nhân vật trữ tình và đối tượng đang đề cập đến.

-Khái quát lại điểm đặc sắc nhất của tác giả về nội dung và phong cách nghệ thuật được thể hiện ở đoạn thơ vừa phân tích.

3.Đánh giá:

- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật của cả đoạn thơ và phong cách tác giả được thể hiện qua đoạn thơ (Nên dùng thao tác lập luận so sánh, bình luận) 

- Khát quát ý nghĩa ,chủ đề tư tưởng của cả đoạn trích.

III. Kết luận:

Vị trí của đoạn trích trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm và phong các tác giả

Cảm nghĩ, ấn tượng  chung của bản thân về giá trị , ý nghĩa tác phẩm, đoạn trích

NGHỊ LUẬN VỀ NHÂN VẬT TRONG VĂN XUÔI

I. Mở bài:

- Dẫn dắt để giới thiệu tác giả ( đặc điểm cuộc đời, nội dung, phong cách)

- Giới thiệu tác phẩm (đề tài , cảm hứng chủ đạo)

- Giới thiệu nhân vật ( tên nhân vật, đặc điểm chính của nhân vật)

II. Thân bài

1.Giới thiệu chung: Hoàn cảnh sáng tác, hoàn cảnh bộc lộ tính cách của nhân vật .

2.Phân tích:

a. Đặc điểm ngoại hình của nhân vật

b. Hoàn cảnh: xuất thân, gia đình, số phận của nhân vật

c. Đặc điểm tính cách ( diễn biến tâm lý ,hành động, ứng xử của nhân vật trong những sự việc, chi tiết cụ thể) . Mỗi đặc đểm triển khai thành 1 đoạn theo thao tác

-Giới thiệu luận điểm

- Đưa ra dẫn chứng( gián tiếp kể về sự việc và 1 vài câu, 1 từ dẫn chứng trức tiếp) phù hợp với luận điểm

-Lần lượt phân tích cái hay, cái đẹp của những từ, ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… cách thức miêu tả, khắc họa nhân vật… mà tác giả đã dùng để thấy rõ tâm trạng.,tính cách của nhân vật và đối tượng đang đề cập đến. Ý nghĩa của nét tính cách đó trong việc xây dựng hình tượng nhân vật và chủ đề tác phẩm

3.Đánh giá:

- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật xây dựng nhân vật và biểu hiện cụ thể của phong cách tác giả khi xây dựng nhân vật.(  Nên dùng thao tác lập luận so sánh, bình luận) 

- Khát quát  được đặc điểm, tính điển hình và ý nghĩa  của nhân vật  .

III. Kết luận:

Vị trí của nhân vật trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm và phong các tác giả

Cảm nghĩ, ấn tượng  chung của bản thân về giá trị , ý nghĩa của nhân vật

NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM  ( Đoạn trích) VĂN XUÔI

I. Mở bài:

- Dẫn dắt để giới thiệu tác giả ( đặc điểm cuộc đời, nội dung, phong cách)

- Giới thiệu tác phẩm (đề tài , cảm hứng chủ đạo)

- Giới thiệu LUẬN ĐỀ và Phạm vi dẫn chứng

II. Thân bài

1.Giới thiệu chung: Hoàn cảnh sáng tác, TÌNH HUỐNG TRUYỆN/ TÓM TẮT TP

2.Phân tích: Căn cứ vào luận đề, xác định hệ thống luận điểm phù hợp với luận đề, lần lượt phân tích từng luận điểm. Mỗi luận điểm tổ chức thành 1 đoạn có 4 thao tác:

-Giới thiệu luận điểm

- Đưa ra dẫn chứng( gián tiếp kể về sự việc và 1 vài câu, 1 từ dẫn chứng trực tiếp) phù hợp với luận điểm

-Lần lượt phân tích cái hay, cái đẹp của những từ, ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… cách thức miêu tả, khắc họa nhân vật… mà tác giả đã dùng để thấy rõ tâm trạng.,tính cách của nhân vật và đối tượng đang đề cập đến. Ý nghĩa của nét tính cách đó trong việc xây dựng hình tượng nhân vật và thái độ của tác giả với đối tượng đang tìm hiểu.

3.Đánh giá:

- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật  viết truyện ,xây dựng nhân vật và biểu hiện cụ thể của phong cách tác giả khi viết tác phẩm.(  Nên dùng thao tác lập luận so sánh, bình luận) 

- Khát quát  được đặc điểm, tính điển hình và ý nghĩa  của  hình tượng nhân vật , chủ đề tư tưởng của cả tác phẩm/Đoạn trích .

III. Kết luận:

- Vị trí của của đoạn trích trong tác phẩm và vị trí của tác phẩm trong việc hình thành phong cách tác giả và tính tiêu biểu của tác phẩm trong giai đoạn văn học

- Cảm nghĩ, ấn tượng  chung của bản thân về giá trị tác phẩm.

NGHỊ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ VĂN HỌC

( Bình luận văn học)

I. Mở bài:

- Dẫn dắt để giới thiệu BỐI CẢNH SÁNG TÁC VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ĐỀ

- Giới thiệu  tác giả,  tác phẩm liên quan đến luận đề

- Giới thiệu  yêu cầu đề (trích dẫn đề - luận đề-ý kiến khát quát của bản than theo yêu cầu đề)

II. Thân bài

1.Giải thích:  Từ ngữ quan trọng có trong đề và cách hiểu về luận đề

2.Phân tích- chứng minh:

        *Luận điểm 1:Giới thiệu luận điểm: Ý kiến của bản thân về luận điểm ( Tán đồng/Không tán đồng/tán đồng 1 phần…)

- Giải thích lý do mình có ý kiến đó (dựa trên lý luận văn học và các kiến thức lien môn)

- Đưa dẫn chứng trong tác phẩm văn học phù hợp với lí lẽ đã trình bày

-Lần lượt phân tích cái hay, cái đẹp của những từ, ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… mà tác giả đã dùng để làm rõ luận điểm đang phân tích

-Khái quát lại điểm đặc sắc nhất của tác giả về nội dung và phong cách nghệ thuật được thể hiện luận điểm

* Luận điểm 2: ( tương tự LĐ1)

3.Đánh giá:(Nên kết hợp thao tác lập luận  bình luận, so sánh)

- Đưa ra nhận xét, đánh giá, bàn bạc, mở rộng, bổ sung xung quanh luận đề, luận điểm vừa trình bày

- Khát quát ý nghĩa ,chủ đề tư tưởng, giá trị nghệ thuật của luận đề.

III. Kết luận:

-          Vị trí của luận đề trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm và phong cách tác giả

-         Cảm nghĩ, ấn tượng  chung của bản thân về giá trị  của luận đề trong sự phát triển của văn học và cuộc sống.

  

SO SÁNH VĂN HỌC

I. Mở bài:

- Dẫn dắt  BẲNG ĐIỂM CHUNG GIỮA TÁC PHẨM A VÀ B

- Giới thiệu tác giả A, tác giả B,

- Trích đề, nêu yêu cầu đề ( Luận đề)

II. Thân bài

1.Giới thiệu chung:

- Giải thích những từ khóa có trong đề và luận đề

- Giới thiệu về điểm giống nhau của 2 Tác phẩm A-B về: Hoàn cảnh sáng tác,  đề tài, tư tưởng chủ đạo, phong cách tác giả…..

2.Phân tích:

a. Luận điểm 1: Phân tích về tác phấm/Nhân vật/Đoạn trích A trên các phương diện nội dung và nghệ thuận gắn với yêu cầu đề, phù hợp với cách hiểu của mình đã trình bày trong phấn Giới thiệu chung ( Các viết như Phân tích đoạn thơ, PT đoạn văn, Phân tích nhân vật)

b. Luận điểm 2: Phân tích về tác phấm/Nhân vật/Đoạn trích B trên các phương diện nội dung và nghệ thuận gắn với yêu cầu đề, phù hợp với cách hiểu của mình đã trình bày trong phấn Giới thiệu chung ( Các viết như Phân tích đoạn thơ, PT đoạn văn, Phân tích nhân vật)

Mỗi luận điểm triển khai thành  ít nhất 1 đoạn theo thao tác

-Giới thiệu luận điểm

- Đưa ra dẫn chứng( gián tiếp  hoặc trực tiếp)

-Lần lượt phân tích cái hay, cái đẹp của những từ, ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật… cách thức miêu tả, khắc họa nhân vật… mà tác giả đã dùng để thấy rõ tâm trạng.,tính cách của nhân vật và đối tượng đang đề cập đến. Ý nghĩa của nét tính cách đó trong việc xây dựng hình tượng nhân vật và chủ đề tác phẩm

- Khái quát về đặc sắc nghệ thuật xây dựng nhân vật và biểu hiện cụ thể của phong cách tác giả khi xây dựng nhân vật. 

- Khát quát  được đặc điểm, tính điển hình và ý nghĩa  của nhân vật  .

c. So sánh

- Chỉ ra điểm giống nhau của A-B về nội dung và nghệ thuật

- Chỉ ra điểm khác nhau giữa A-B về nội dung và nghệ thuật

- Rút ra đánh giá chung từ sự so sánh đó gắn với yêu cầu đề và đặc điểm văn học theo từng thể loại hoặc giai đoạn văn học

III. Kết luận:

-          Vị trí của 2 tác phấm, 2 tác giả trong sự phát triển của VNVN

-          Cảm nghĩ, ấn tượng  chung của bản thân về giá trị , ý nghĩa của việc tìm hiểu luận đề.

TÍCH HỢP NGHỊ LUẬN VĂN HỌC VÀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

I. Tích hợp: Lồng ghép cái này vào cái kia một cái thích hợp, hài hòa, uyển chuyển để đạt được những giá trị chung nào đó.

II. Dàn ý

1. Mở bài:

   - Tác giả…

   - Tác phẩm: gọi tên tác phẩm, xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, nêu ngắn gọn chủ đề

   - Nêu luận đề: vừa luận đề của nghị luận văn học vừa luận đề của nghị luận xã hội

   - Dẫn thơ (Nếu đề  về thơ)

2. Thân bài:

2.1. Nghị luận văn học:  Trọng tâm

a.Giới thiệu chung ( giải thích từ ngữ , khái niệm nếu cần )

b. Trình bày theo yêu cầu đề( Cảm nhận, phân tích văn bản)

- Luận điểm 1...

- Luận điểm 2...

- ...

 c.Đánh giá:  Nghệ thuật...Nội dung...  cho vấn đề  văn học đã nghị luận

2.2. Nghị luận xã hội: ( Viết 1-2 đoạn ngắn khoảng 10 dòng)

            a. Chuyển ý, dẫn dắt  sang luận đề xã hội

b.  Bình luận vể mối quan hệ, ý kiến của bản thân về vấn đề vừa phân tích gắn với cuộc sống xưa và nay. Giải thích tại sao mình có ý kiến đó. Đưa dẫn chứng trong thực tiễn cuộc sống để chứng minh ý kiến nhận xét của mình là hợp tình, hợp lý.

c. Phương hướng hành động (Giải pháp)  phù hợp với nhận định vừa nêu của bản thân.

3. Kết bài: Nêu ý nghĩa , ảnh hưởng của vấn đề nghị luận văn học và  vấn đề nghị luận xã hội đối với văn học và cuộc sống ( Dựa vào chức năng của văn học để có ý kiến phù hợp).